Σε γλωσσικό επίπεδο αυτή η πρώην βελγική αποικία αποτελεί μια από τις πιο πολύγλωσσες χώρες στην Αφρική. Πράγματι, στο Κονγκό υπολογίζονται περίπου 221 γλώσσες κατ ‘εκτίμηση δηλαδή μια γλώσσα για κάθε 190.000 άτομα. Ωστόσο από αυτές, οι 186 γλώσσες ανήκουν μόνο στην ομάδα των Μπαντού και μιλιούνται από το 80% του πληθυσμού του Κονγκό. Οι υπόλοιπες γλώσσες ανήκουν στην ομάδα της Νιλοτικής φυλής.

Αυτή η εξαιρετικά μοναδική γλωσσική πολυφωνία ομαδοποιείται σε τρεις βασικές συνιστώσες: Οι τοπικές γλώσσες ονομαζόμενες εθνοτικές γλώσσες (ή Κονγκολέζικες γλώσσες), oι εθνικές γλώσσες (Κικόνγκο, Λινγκάλα, Σουαχίλι, Τσιλούμπα) και τέλος η επίσημη γλώσσα, τα Γαλλικά.

Οι γλώσσες αυτές έχουν ένα ευρύτερο ακροατήριο, μεγαλύτερη ανάπτυξη και μεγαλύτερη επέκταση σε εθνικό επίπεδο χάρη της γενικής αυτοδιοίκησης, της δικαιοσύνης, δημοτικών σχολείων, των μέσων ενημέρωσης και τέλος χάρη του ευαγγελισμού στα διάφορα δόγματα.

Οι τέσσερις εθνικές γλώσσες διαιρούν τη χώρα σε τέσσερις κύριες γλωσσικές περιοχές:

  • Σουαχίλι ή Kισουαχίλι
    ομιλείται ως δεύτερη γλώσσα από περίπου 9 εκατομμύρια ανθρώπους στις ανατολικές περιοχές, ιδιαίτερα στην Κατάνγκα Κίβου και στις περιοχές των «Μεγάλων Λιμνών» στα ανατολικά (Κένυα και  Τανζανία).
  • Λινγκάλα
    είναι η μητρική ή δεύτερη γλώσσα των περίπου 8,5 εκατομμυρίων ανθρώπων στην πρωτεύουσα (Κινσάσα) καθώς και τμήματα της Μέσης και του Άνω Κονγκό (όπως και στην διπλανή Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία).
  • Kικόνγκο
    με δύο εκατομμύρια ομιλητές χρησιμοποιείται κυρίως στην επαρχία Κάτω Κονγκό και Μπάντουντου (όπως και στην διπλανή Αγκόλα).
  • Tσιλούμπα (ή Λούμπα-Kασάϊ)
    ομιλείται από περίπου έξι εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο το Νότο και κυρίως στις δυο περιοχές του Κασάϊ.

Αυτές οι ευρέως ομιλούμενες γλώσσες επιβλήθηκαν πριν από τον αποικισμό και χρησιμοποιούνται σήμερα ως μητρικές γλώσσες και ως δεύτερες γλώσσες από τουλάχιστον 30 εκατομμύρια Κονγκολέζους (από 75% έως 80% του συνολικού πληθυσμού του Κονγκό). Η ιστορία των εθνικών γλωσσών Λινγκάλα, Σουαχίλι και Kικόνγκο, είναι πρόσφατη και συνδέεται με αυτή του αποικισμού του Κονγκό. Το πλεονέκτημα τους, ιδίως η Λινγκάλα και Σουαχίλι, είναι ότι παίζουν πραγματικό ρόλο ως ενδιάμεσες γλώσσες. Όσο για την Tσιλούμπα, είναι μια γλώσσα που χρονολογείται από το XV αιώνα και συνδέεται περισσότερο με τις μεγάλες κοινότητες που τη μιλούν: Την Μπαλούμπα στην Ανατολική Κασάϊ και την Μπένα-λουλούα στα δυτικά.

Γαλλικά : η επίσημη γλώσσα

Οι παράγραφοι 7 και 8 του άρθρου 4 του συντάγματος σχετικά με τις γλώσσες αναφέρει ότι οι διάλεκτοι Kικόνγκo, Λινγκάλα, Σουαχίλι και Tσιλούμπα είναι “εθνικές γλώσσες” ενώ τα γαλλικά είναι η (μόνη) επίσημη γλώσσα.

Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τη μητρική τους γλώσσα (ή εθνοτική γλώσσα) σε οικογενειακές σχέσεις και τις εθνικές (Kικόνγκο, Λινγκάλα, Σουαχίλι και Tσιλούμπα) στην αστική ζωή (επιχειρήσεις, τοπική αυτοδιοίκηση, την προσχολική και σχολική εκπαίδευση, τύπο, ραδιόφωνο και τηλεόραση.)  Για όσους γνωρίζουν γαλλικά η χρήση αυτής της γλώσσας τους δίνει αυτόματα πρόσβαση σε όλους τους τομείς της εξουσίας και της γνώσης αφού στην πραγματικότητα τα γαλλικά παραμένουν επίσημη γλώσσα του κράτους.